Centrale afzuiging draadloos op afstand bedienen middels KaKu 20


Inleiding

Veel huizen in Nederland zijn voorzien van een centrale afzuiging. Deze centrale afzuiging zorgt er voor dat je huis altijd wordt geventileerd. Dat het belangrijk is om je huis te ventileren en dat je hiermee energie kan besparen hoeft hier niet toegelicht te worden dat is o.a. op MilieuCentraal mooi uitgelegd.

Normaal gesproken hebben we de ventilator op stand ‘1’ staan. In veel huizen zit de schakelaar waarmee je de ventilator kan bedienen in de keuken. Maar wanneer je in bad wil gaan wil je de ventilator naar stand ‘3’ zetten. Je wil dan natuurlijk niet naar de keuken lopen om de ventilatorschakelaar om te zetten. Je wil eigenlijk en in de keuken en in de badkamer de ventilatie kunnen schakelen van hoog naar laag.

Tijd dus om de soldeerbout op te warmen en wat te gaan maken.

Wat heb je nodig voor deze aanpassing:

  • Een centraal ventilatiesysteem waarmee je de ventilatie in drie toeren kunt schakelen (hoog, midden, laag (en uit)) uitgevoerd met een bedraad systeem (meestal herkenbaar aan een perilex stekker bij de ventilator en een 3-standen schakelaar in de keuken);
  • Een schroevendraaier met vijl om de “beveiligde” schroefjes los te kunnen draaien of een boormachine om deze schroefjes uit te boren;
  • Een kruiskopschroevendraaier om de kabeltjes in de stekkerdoos los te schroeven;
  • Kroonsteentjes (en eventueel lasklemmen), 230 V kabel en een inbouwdoos om het netjes weg te werken;
  • Een multimeter waarmee je 230 V kan meten (of een spanningszoeker);
  • Een Kaku APA3-1500R stekkerdoos met afstandbediening waarvan je een stekkerdoos wil openmaken om die om te bouwen;
  • Gezond verstand en kennis van elektriciteit (of een vriend / buurman die je kan helpen);

Hoe schakelt een ventilatiesysteem?

Op de site van fok kun je zien hoe de drie-standen schakelaar werkt. Bij laagtoerenbedrijf van de ventilator staat er alleen spanning op L3. Bij middentoeren bedrijf staat er en spanning op L3 en op L2. Bij hoogtoeren bedrijf staat er spanning op L3 en op L1.

Voor het op afstand bedienen van de ventilatie hebben we een draadloze schakelaar nodig die spanning kan zetten op L1 of L2. Ik gebruik zelf de stand ¨midden¨ nooit, dus ik heb gekozen om een draadloze schakelaar te plaatsen waarmee ik spanning op L1 kan zetten.

Kijk goed na of jouw systeem ook met een driestandenschakelaar werkt en of je centrale ventilatie ook is aangesloten met een perilex stekker. Wanneer je dit nakijkt kun je ook een mooi plekje zoeken waar je de KaKu schakelaar kan monteren. Is er een klemmenstrook bij de ventilator waar je de schakelaar goed kan monteren? Of is er een mogelijkheid om voor het perilex stopcontact een aansluitdoos te monteren?

In de onderstaande foto’s zie je een voorbeeld van een perilex stekker.

Perilex stekker

Perilex WCD

Draadloos ventilatie schakelen met KaKu

Wanneer je de goede aanbieding afwacht kun je voor een redelijke prijs een KaKu setje van drie stekkerdozen en een bijbehorende afstandbediening kopen (APA3-1500R).

Voordat je de KaKu draadloze schakelaar open gaat maken is het handig om deze eerst te koppelen aan een afstandbediening en of aan je HomeWizard. Met deze stekkerdoos doe je dit door de stekkerdoos in het stopcontact te steken en op de draadloze ¨aan¨ schakelaar te drukken die je wil gebruiken.

Wat we nu gaan doen zorgt er voor dat je garantie gaat vervallen. Daarnaast ga je werken met elektriciteit. Werken met elektriciteit is gevaarlijk wanneer je dit niet zorgvuldig en op deskundige wijze doet.

Ik heb een van de stekkerdozen opengemaakt. KaKu heeft hierin een hindernis opgeworpen in de vorm van schroefjes die je niet zomaar kunt openmaken Je kunt dan kiezen om de schroeven uit te boren of door een schroevendraaier aan te passen zodat je de schroefjes er wel uit kunt draaien. Het gaat om de twee zichtbare schroefjes die je los moet draaien. Onder het typeplaatje zit ook een schroefgat, maar je kijkt hier tegen het printje aan en niet tegen een bijzonder soort schroefje (hier hoef je dus niets te doen).

In de onderstaande foto’s zie je achtereenvolgens een gesloten stekkerdoos met een aangepaste schroevendraaier. Vervolgens een geopende stekkerdoos en foto met de open stekkerdoos waar het beschermkapje van de wandcontactdoos vanaf is gehaald.

Foto’s: Het openen van de KlikAan-Klik uit APA3-1500R met een aangepaste schroevendraaier.

Ik heb het printje uit de stekkerdoos gehaald en deze in een inbouwdoos ingebouwd. Het printje is met de stekkerdoos verbonden met een blauwe (Nul) draad en twee zwarte draadjes. Het zwarte draadje met de witte streep komt overeen met de voeding en de fase (L). Het zwarte draadje zonder de witte streep komt overeen met de schakeldraad waarmee je de ventilator naar hoogtoeren kunt schakelen.

In de onderstaande foto zie je het los genomen printje gezien vanaf de bovenkant en vanaf de onderkant. KaKu past overigens verschillende merken relais toe. Ik heb blauwe, zwarte en oranje relais zien langs komen (technisch gezien is er geen verschil tussen de exemplaren).

Foto’s van de bovenzijde en de onderzijde van het printje met de kabeltjes losgeschroefd. Het zwarte draadje is de geschakelde draad, de zwart-witte draad is de voedingsdraad en de blauwe draad is de nul.

Werk het printje netjes weg in een kastje (er staat immers 230 V op het printje) en zet een kroonsteentje op de drie draadjes.

Aansluiten van je schakelaar op de ventilatie schakeling

Goed je hebt nu alles: een aangepaste KaKu draadloze schakelaar en een schema hoe je het op je ventilatie schakelaar moet aansluiten. Onder het kopje ¨hoe wordt het ventilatiesysteem geschakeld¨ hebben we gezien dat er door het ventilatie systeem 4 draden worden gebruikt (en als het goed is nog een geel/groene aarddraad). Deze zullen verschillende kleuren hebben (blauw voor nul en zwart voor de schakeldraden en misschien is bruin ook aanwezig voor de fasedraad. Aan de kleuren van de draadjes ga je dan ook niet zie welk draadje je op aan moet sluiten. Misschien kun je een gebruiksaanwijzing vinden waar je de informatie kunt vinden welk draadje wat doet. Zelf heb ik met een multimeter vastgesteld welk draadje wat doet.

Figuur: Wijze van aansluiten van de draadloze KaKu schakelaar. Bij het inschakelen van de schakelaar wordt (ook) met de KaKu schakelaar de ventilator naar hoogtoeren geschakeld.

In de bovenstaande figuur is in in schemavorm aangegeven hoe we de KaKu schakelaar moeten aansluiten op de bekabeling van de centrale ventilatie.

Dit heb ik gedaan door de schakelaar beneden op stand ¨1¨ te zetten. Vervolgens heb ik een meetklem aan de nul gehangen en een andere meetklem aan een andere (zwarte) draad gehangen. LET OP JE WERKT HIER MET 230 V DUS DOE DIT OP EEN VEILIGE EN DESKUNDIGE WIJZE. Dit doe je voor alle zwarte draden. Als het goed is meet je op een van de zwarte draden spanning en de overige zwarte draden voeren geen spanning. Om de draad waar spanning op stond doe je een plakker die je L3 noemt.

Vervolgens zet je de schakelaar beneden op ¨2¨. Weer meet je alle zwarte draden. Als het goed is meet je nu op L3 spanning en ook op een andere draad zal nu spanning staan. Hier doe je een plakker met L2 omheen.

Als laatste zet je de schakelaar beneden op ¨3¨. Ook nu meet je alle zwarte draden. Weer staat spanning op L3 en op een andere draad. Die noem je L1. Als het goed is staat er op L2 nu geen spanning.

Beter een keer teveel gemeten dan een keer te weinig. Maar doe het wel voorzichtig. Je kan ook een spanningszoeker in plaats van een multimeter gebruiken. Maar ja een multimeter heb je al voor rond een tientje en dat werkt net wat fijner en veiliger. Je meet steeds tussen de 0 (blauwe draad) en een van de zwarte draden.

Nu kun je de schakelaar in de keuken weer op “1” zetten. Haal nu ook de spanning van de ventilatie er af door de zekering er uit te halen of de automaat af te schakelen. De draadloze KaKu schakelaar zet je parallel aan de schakelaar ¨beneden¨. Je moet de blauwe draad van de draadloze schakelaar dus ¨bij¨ de bestaande blauwe draad aansluiten. Dit kun je doen door de bestaande blauwe draad door te knippen en hier een lasklem of kroonsteen tussen te zetten waar bij je de bestaande inkomende blauwe draad, de bestaande afgaande draad en het blauwe draadje van de KaKu doosje aan elkaar verbindt.

Hetzelfde doe je met de draad die je hebt gemarkeerd als L3. (WEET JE ZEKER DAT JE DE SPANNING VAN DE DRAAD AF HEBT GEHAALD DOOR DE ZEKERING ER UIT TE TREKKEN?). Knip de L3 kabel dan door kroonsteen er tussen en zet de zwart met witte kabel van de draadloze schakelaar er bij (dit is de voeding voor de KaKu set).

Hetzelfde doe je ook met de draad die je gemarkeerd hebt als L1. Ook deze knip je door. Kroonsteen (of lasklem ertussen) en verbinding van kabel L1 herstellen en de zwarte draad hierop aansluiten.

Dan wordt het tijd om te testen. Allereerst de driestanden schakelaar beneden in stand 1 zetten.

Dan spanning er op zetten. Als het goed is gaat eerst het KaKu lampje knipperen en na enige tijd brand het KaKu lampje constant. Als dit niet zo is, dan heb je het KaKu setje niet op L3 aangesloten maar op een andere draad (of er zit iets los). Spanning er af, meten wat er aan de hand is, corrigeren en opnieuw proberen (op een veilige manier).

Als het lampje brand kun je met je afstand bediening proberen of het werkt. Als je op de aan knop drukt hoor je het relais van de KaKu setje schakelen en gaat je ventilator in de stand ¨hoog¨ draaien.

Om situaties te voorkomen dat je KaKu schakelaar je ventilator naar de stand ¨hoog¨ schakelt en iemand beneden de ventilator ook in de stand ¨2¨ zet is het beter om de kabel ¨L2¨ door te knippen en netje te markeren en op twee kroonsteentjes af te monteren.

We hopen dat je veel plezier hebt van de schakeling. We hebben de situatie beschreven zoals we hem zelf hebben gezien en hoe we het hebben aangepakt. Je eigen situatie kan anders zijn of de KaKu schakelaar kan anders in elkaar zitten. Daarom blijf altijd zelf goed nadenken, let op je veiligheid en vraag hulp van een deskundige wanneer je twijfelt.  Je blijft altijd zelf verantwoordelijk voor je eigen project.


Leave a Reply

20 thoughts on “Centrale afzuiging draadloos op afstand bedienen middels KaKu

  • Leo Mallander

    Hoi Gijs
    Al eens vaker naar je Site gekeken en met veel plezier 🙂
    Zelf net na lang wachten zelf in de domotica gestapt – lang overwogen om idd in te stappen in de homewizard. en hier was de WAF factor dan ook doorslaggevend geweest
    Uiteindelijk is het toch een pi geworden met Zwave en een RFXTRX (de RFX433E) en Domoticz, Dus al mijn kaku spulletje kan ik gewoon blijven inzetten en zelfs uitbreiden

    1 van de projecten die op stapel staat is de centrale afzuiging. De vraag wordt met kaku of zwave. – een van de belangrijke beslis factoren hier zal zijn of ik een stabiele connectie kan op zetten tussen mijn RFXcom en de benodigde kaku bij de afzuiging.
    Welke afstand kan jij overbruggen vanuit je homewizard ?

    mvg Leo

    • Gijs Noorlander

      Hallo Leo,

      Tsja, ontvangst is nogal afhankelijk van heel veel factoren en niet de minste is de richting van de antenne.
      Met de antenne-mod haal ik makkelijk (betrouwbaar) zo’n 20 m vanaf de HomeWizard, incl 2 muren.
      Echter dat is wel op de begane grond.

      De schakelaars op de 2e verdieping is al wat uitdagender en dat is in een rechte lijn nog geen 10m.
      Dan zit je dus boven het vlak waarin de antenne optimaal zend en dat is goed te merken.
      De KAKU-ontvanger op de 2e verdieping heb ik (nog 😉 ) niet gemod, maar deze moet wel in een bepaalde richting liggen om betrouwbaar te werken. Dat signaal moet trouwens wel door 2 betonvloeren van zo’n 30 cm heen en volgens mij zit daar ook betonijzer in.

      Kortom, als betrouwbaarheid van belang is, zou ik zwave prefereren. Even aangenomen dat je daar in de buurt ook Zwave spul hebt hangen, anders maakt het nog niet veel verschil 😉

      Ik heb ook al eens een ACM-1000 van een externe antenne voorzien, dus dat zou ook een optie zijn. Die is ook relatief makkelijk aan te passen zodat ‘ie potentiaal-vrij schakelt.

  • Remi

    Hoi Gijs,

    Bedankt voor je heldere uitleg. Ik ga het waarschijnlijk wel proberen. Klein vraagje: Ik zit niet helemaal in de electro (helemaal niet), maar kan je ook een AWMR-300 Mini inbouw schakelaar gebruiken en die ‘bij’ pluggen op L3 en N? Ik hoor graag of jij problemen voorziet? In mijn beredenering is er altijd stroom op L1 en als je KAKU gebruikt ook op L3.

    Gr Remi

    • beun

      Wat Remi zegt klinkt inderdaad verstandiger als de “beunhaasmanier” uit de originele post. Let wel op dat je schakeling ALTIJD onder spanning staat, ook als jij hem niet in de gaten kunt houden.

  • Jan

    Beste Gijs, ik heb een vraag. Ik zou graag mijn wtw s’nachts uitschakelen. Ik weet dat dat niet altijd slim is maar hij maakt op zolder een behoorlijk lawaai. Heb jij een schem waardoor dat zou kunnen met Kaku?

    • Gijs Noorlander

      Gebruik je iets om de Klikaanklikuit periodiek te schakelen?
      En je zit ook met de betrouwbaarheid van kaku. Wat als er een schakeling gemist wordt? Is dat een probleem?

      Persoonlijk zou ik eerst kijken waarom ‘ie zo’n lawaai maakt. Als je dat oplost, sla je 2 vliegen in 1 klap 🙂
      Maar goed, met hoeveel draden is de WTW aangesloten? Vergelijkbaar met die van centrale afzuiging, met een meerstandenschakelaar?
      Hoe oud is de installatie? Als deze redelijk op leeftijd is, zou het interessant kunnen zijn om te kijken naar een nieuwe gelijkstroom-versie. Mogelijk is die een stuk stiller, maar ook veel zuiniger.
      Brushless DC-motoren zijn namelijk tot wel 80% zuiniger dan de traditionele AC-motoren.

  • Frank

    Hoi gijs.
    Met interesse jouw post gelezen en de reacties. Maar ik wil simpel mijn periflex stekker aan of uit kunnen schakelen met een klik aan klik uit. Ik denk aan een AWMR-300 Mini inbouw van klik aan klik uit. Gewoon Jip en Janneke denkend: ik knip een draad door en zet AWMR-300 Mini inbouw ertussen. Dan kan ik schakelen. Maar mijn probleem is. Welke draad moet ik hebben?

    • Jan Feijes

      Op L3 staat spanning wanneer je de ventilator in laagtoeren hebt staan. Als je ¨ook¨ spanning zet op L1 dan gaat de ventilator naar hoogtoeren. De fase uitgang van die mini AWMR-300 moet je dan op L1 aansluiten.
      Voor de zekerheid zou ik eerst even nameten met een multimeter wel draadje je moet hebben. Door gewoon op de klemmen te meten waar spanning op staat in laagtoeren bedrijf en waar in hoogtoeren bedrijf krijg je meer zekerheid.
      Vervolgens kun je de fase uitgang van die schakelaar vervolgens op de goede L1 aansluiten.
      Let wel steeds op dat je bezig bent met 230 Volt en dat het slecht kan aflopen als je niet zorgvuldig bent.

      Doe het rustig dan komt het goed.

      groet,

      JanF

    • Gijs Noorlander

      In principe kun je alles uit/aanschakelen door de N lijn te onderbreken.
      Dan blijft de draaischakelaar eigenlijk gewoon z’n ding doen (snelheid regelen), maar de KAKU-schakelaar moet dan ook aan staan.
      Echter ik zou niet een solid-state variant van de KAKU-schakelaars gebruiken, maar een die ook geschikt is voor TL-verlichting en dat zijn er eigenlijk 2. Op de lampenwijzer staat momenteel maar 1, maar de ACM-1000 was ook altijd aangegeven als geschikte schakelaar voor TL-buizen met externe starter. Die andere is dus de AILS-3500.
      Het idee hierachter is dat een elektromotor een grote spoel is en wanneer je die schakelt (vooral uitschakelen), zal er een (hoge) tegenspanning kunnen komen.
      Dat gedrag heb je ook met TL-verlichting met externe starter.

      De N-aansluiting van de perilex stekker kun je met een spanningszoeker controleren. Als het goed is, staat daar namelijk geen spanning op, ongeacht de stand van de schakelaar.
      Perilex aansluitingen
      Daarom is het ook zeer ongebruikelijk om op de N-leiding te schakelen, maar in dit geval is het wel het meest makkelijk.
      Let wel dat je het beste kunt schakelen tussen stekker en ventilator, om gevaarlijke situaties te voorkomen.
      Of zet er een sticker op de Perilex-wandcontactdoos dat de N-lijn uitgeschakeld kan zijn. Gevolg is namelijk dat er nog steeds spanning op de fase kan staan, terwijl de fan uit staat.

  • Wouter

    Goede oplossing voor een luxe probleem. Heb het in mijn huis toegepast zoals beschreven maar met een draadloze stekker van Smartwares. In de stekker trof ik echter 3 rode draden aan in plaats van verschillende kleuren. Met goed kijken kwam ik er makkelijk achter welke draad waarvoor diende.

    Bedankt voor dit artikel, ben erg content met het resultaat

  • Bob Beets

    Hoi TD-er,

    Net jouw ontwerp geïnstalleerd en natuurlijk meteen douchen. Werkt als een tierelier.

    Bedankt voor je prettige goed te volgen uitleg.

    Groet Bob

  • Eric Vervoordeldonk

    Ik heb het artikel gelezen en vroeg me af waarom je hebt gekozen voor een KlikAan-Klik uit APA3-1500R en niet een KlikAanKlikUit ACM-1000. Of is het verbruik van de ventilator meer dan 1000 Watt?

    • Gijs Noorlander

      Hallo Eric,

      Dit artikel is geschreven door Jan Feijes en ik vermoed dat hij vooral van die APA3-schakelaars had liggen. Die waren een tijdje ook erg voordelig te krijgen bij de diverse bouwmarkten als set (15 euro voor 3 stuks) Ikzelf heb toen ook een hele vracht ingeslagen en je gaat vaak werken met wat je op voorraad hebt 🙂
      Juist voor een inductie-last, zoals een TL-buis of een motor, zou je misschien beter voor de AILS-3500 kunnen kiezen. Die is volgens Klikaanklikuit speciaal geschikt voor TL-verlichting, waarbij vrijwel alle andere schakelaars daar niet geschikt voor zijn (aldus de advies-pagina van KAKU: https://www.klikaanklikuit.nl/nl/producten.html?geschikt_voor_inbouw=71&verlichting=61 )
      Ikzelf heb geen mechanische ventilator, dus kan het ook niet meten wat de benodigde stroom is.

  • Huib Neef

    Wat voor vreselijke dingen kunnen er gebeuren als iemand in de keuken per abuis de schakelaar in stand 2 zet? Is dat gevaarlijk?

    • Gijs Noorlander

      Hallo Huib,

      Ik heb dit project niet zelf gedaan, het is een project van Jan Feijes.
      Maar ik vermoed dat wanneer de motor zowel via L1 als L2 spanning krijgt, dat je een veel grotere stroom krijgt door ofwel de wandschakelaar, of de relais in de KAKU schakelaar dan bedoeld.
      En dus ook in de motor zelf.
      Het is dan moeilijk te voorspellen wat als eerste doorbrand, relais, 3-standenschakelaar, motor of zekering. In elk geval is het niet wenselijk.

  • jacob

    Dank voor je duidelijk uitleg.
    In plaats van een omgebouwde stekker-schakeldoos heb ik de klikaan/uit inbouwschakelaar ACM1000 gebruikt. Dan hoef je niets uit elkaar te halen.
    Ik had die schakelaar voor de plafondlamp in een kinderkamer, met een afstandsbediening (AWST-8800 Draadloze Wandschakelaar) die je in kan stellen zodat hij na een bepaalde tijd weer uitschakelt.
    Nu gaat tijdens het douchen de ventilator voor een uur op max en dan vanzelf weer terug.
    Ik had het liggen, maar anders ben je max 40 euro kwijt.
    Super!